DİYABET NEDİR?
Diyabet, kandaki şeker düzeyini dengeleyen
insülin hormonunun; eksikliği ve/veya yeterince salgılanmasına rağmen, vücutta
kullanılamaması sonucu oluşan kronik metabolizma bozukluğudur. Besinlerle alınan
şeker, mideye, oradan bağırsaklara geçer ve emilerek kana karışır. Pankreasta
üretilen insülin hormonu ise dolaşımda bulunan şeker düzeyini düzenler ve kanda
şeker yükseldiğinde pankreastan salınarak kan şekerini normal düzeylere indirir.
Karbonhidratlı besinler sindirildikten sonra bağırsaklardan
emilerek ŞEKER olarak kana geçer.
Şeker, karaciğer ve kaslarda GLİKOJEN olarak depolanır.
Beyin şekeri depolamaz fakat sürekli olarak kullanır.
Pankreas: Midenin arkasında karın içine yerleşmiş bir organ
olup vücut için önemli enzimleri ve hormonları üretir. İnsülin de bunlardan
biridir.
İnsülin: Vücutta enerji dengesini kontrol eden bir
hormondur. Görevi, kandaki şekerin hücre içine girmesini sağlamaktır. Hücre
içine giren şeker, enerji kaynağı olarak kullanılır. Böylece kanda şekerin
yükselmesi de önlenir.
KAN ŞEKERİ NEDİR?
En az 8 (ideal olarak 10) saat aç kaldıktan
sonra kan tetkikinde ölçülen şeker düzeyine "Açlık Kan Şekeri" adı verilir.
Normal kan şeker değeri; 70-120 mg/dl’dir. Yemeğe başladıktan 2 saat sonra
ölçülen kan Şekerine ‘tokluk kan şekeri’ adı verilir ve normal koşullarda 140
mg/dl’nin altında olması gerekir. Şekerin hücre içine girmesi için mutlaka
insüline gereksinim vardır. İnsülin, şekerin hücre içine girmesinde hücrenin
kapısını açan anahtar görevi yapar. Pankreas, yeterli insülin üretemediğinde
veya insülin anahtar görevini yapamadığında (insülin direnci) şeker, hücre içine
girip enerjiye dönüşemez. Dolayısıyla şeker kanda yükselmeye başlar. Normal
sağlıklı kişilerde kanda şeker ve insülin düzeyleri, birbirine paralel şekilde
ve dar sınırlar içinde değişir. Örneğin yemek yenildikten sonra yükselir, uyku
ve dinlenme dönemlerinde düşer.
DİYABET NASIL GELİŞİR?
Pankreasta insülin üretiminin azalması veya
insülin üretimi yeterli olduğu halde, doku ve organlar seviyesinde yeterli etki
gösterememesi durumunda ‘diyabet’ gelişir. Diyabet hastalığına tıp dilinde "Diabetüs
Mellitus" denilmektedir ve halk dilinde "Şeker Hastalığı" olarak bilinmektedir.
Diyabet, bireyin yaşamında başta beslenme
alışkanlıkları olmak üzere bazı değişiklikler yapmasını gerektiren bir durumdur.
Sağlıklı beslenme diyabet tedavisinin temel taşlarından biridir. Kan
şekerini,esas olarak karbonhidrat içeren besinler oluşturur. Diyabet, çocuk ve
ergenlerin enerji ve besin öğeleri gereksinimlerini etkilemez. Çocuk ve
ergenlerin, yaş, cinsiyet, aktivite düzeyi gibi bireysel özelliklerine göre
değişen enerji ve besin öğeleri gereksinimlerini çeşitli besinleri tüketerek
karşılamaları ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmaları önemlidir
14 Kasım Dünya Diyabet Günü 2020 yılı
teması Hemşireler ve Diyabet olarak belirlenmiştir.Bu yıl ki tema, hemşirelerin
diyabetli bireyleri desteklemede oynadıkları önemli rol hakkında farkındalık
yaratmayı amaçlamaktadır.
Toplumun değerli bir üyesi olan hemşireler,
çok çeşitli sağlık sorunları ile yaşayan insanları desteklemek için önemli rol
oynamaktadır.Diyabetle yaşayan veya diyabete yakalanma riski olan bireylerin de
bu desteğe ihtiyacı vardır.
Diyabetli bireyler bir dizi zorlukla karşı
karşıyadır ve hemşireler onları destekleyecek eğitim donanımına sahip olarak
mesleklerini icra ederler.Hemşirelerimiz diyabetli hastalar için fark yaratacak
özellikte danışmanlık yapmaktadırlar.
Diyabetli bireylerin sayısı dünya çapında
artmaya devam ettikçe, konusunda uzman hemşirelerin ve diğer sağlık destek
personelinin rolü, diyabet yönetiminde giderek daha önemli hale
gelmektedir.Hemşireler genellikle diyabetli bireylerin etkileşim kurduğu ilk ve
bazen tek sağlık profesyonelidir ve bu nedenle ilk ve bazen tek sağlık
profesyonelidir ve bu nedenle ilk değerlendirme, bakım ve tedavilerin kalitesi
hayati önem taşımaktadır.
Müdürlüğümüze bağlı Osmaniye Kadirli ve
Düziçi Devlet Hastanelerimizde ki Diyabet okulları konusunda Uzman hekim,
hemşire, diyetisyen ve fizyoterapistler ile hizmet veren birimlerdir.Özellikle
İç Hastalıkları polikliniklerinde ve servislerde tedavi ve takip altında olan
hastaların yanı sıra hastaneye gelen tüm vatandaşlarımız da farkındalık
oluşturmak amacı ile danışmanlık eğitimleri vermektedirler.
Müdürlüğümüz sağlık tesislerinde düzenlenen Diyabet
Okulunda katılımcı vatandaşlarımıza;Diyabet Hastalığı, Diyabetin Oluşum
Mekanizması, Tıbbi Beslenme Tedavisi, Diyabette İnsülin Dışında Kan Şekerini
Düzenleyici İlaçlar, Diyabetin Akut Komplikasyonları, Diyabetin Kronik
Komplikasyonları, Diyabette Fiziksel Aktivite Ve Hareketler, Diyabetle Yaşam Ve
İnsülin Tedavisi konularında bilgi verilmektedir.
14 Kasım Dünya Diyabet Günü münasebeti ile vatandaşlarımızı
Aile Sağlığı Merkezlerimize, Sağlıklı Hayat Merkezlerimize ve Devlet
Hastanelerimiz Diyabet Okullarına başvurarak diyabet hakkında bilgi almaya davet
ediyoruz.
Dr.Hasan ÖZNAVRUZ
İl Sağlık Müdürü